OCW moet wederom bezuinigen
Het hoger onderwijs en onderzoek kunnen vanaf 2020 een bezuiniging tegemoetzien van ruim €42 miljoen. Net als vorig jaar moet OCW weer bezuinigen op het hoger onderwijs. Daarvan slaat €15 miljoen neer bij hogescholen en €20 miljoen bij universiteiten.
Daarbovenop wordt er nog een bezuiniging gerealiseerd van €4,4 miljoen op onderzoek en wetenschapsbeleid. Deze bezuiniging was al eerder bekend gemaakt bij de Voorjaarsnota. Dit als gevolg van een al langer (op)lopende tegenvaller op de leerlingen- en studentenramingen. Nu komt er echter nog een algehele korting op de lumpsum van €3,1 miljoen structureel.
Hoger onderwijs betaalt voor afschieten renteverhoging
De bezuiniging wordt ingevuld door een deel van de loon- en prijsbijstellingen als gevolg van de inflatiecorrectie niet uit te keren. Ook in 2019 besloot OCW hier al toe, zo bleek uit een passage in de Voorjaarsnota. Dit tot ontsteltenis van de instellingen die niet alleen de beslissing an sich maar ook de wijze waarop deze werd gecommuniceerd hekelden. Door de (niet-verplichte) loon- en prijsbijstellingen niet geheel door te voeren, wil het kabinet structureel oplopend tot €160,9 miljoen in 2023 bezuinigen op de hele OCW-begroting.
Omdat het wetsvoorstel voor de renteverhoging op studieschulden dit voorjaar strandde in de Eerste Kamer worden de misgelopen inkomsten verhaald op het hoger onderwijs. In totaal gaat het om een bezuiniging die vanaf 2025 zal oplopen tot €226 miljoen jaarlijks. Dit is extra wrang voor het hoger onderwijs. Want als deze wet van de minister het wel gehaald zou hebben, zouden de inkomsten daarvan niet besteed worden aan investeringen in het hoger onderwijs, maar zou dit bedrag ten goede komen aan houdbaarheid van de overheidsfinanciën.
Al met al lijkt het kabinet niet extra te investeren in hoger onderwijs om bijvoorbeeld de herverdeling van de Commissie Van Rijn op te vangen. Dit was de verwachting van velen naar aanleiding van de speech van minister Van Engelshoven bij de opening van het academisch jaar. Toen zei zij: “U begrijpt dat ik hier niet vooruit mag lopen op Prinsjesdag, en u moet vooral niet alles geloven wat in de krant staat, maar weet dat het kabinet scherp op het netvlies heeft staan hoe cruciaal wetenschap en innovatie zijn voor onze toekomst.”
Deze passage in de speech van de minister lijkt vooral betrekking te hebben op het al eerder aangekondigde investeringsfonds. Veel is daar nog niet over bekend, het kabinet komt later dit jaar met voorstellen om te investeren in kennis en innovatie. Maar hoe dit fonds vorm krijgt en wat de randvoorwaarden zullen zijn, is nu nog niet duidelijk. In 2020 wordt dit allemaal bekend, zo geeft het kabinet nu aan.
De koepels reageren teleurgesteld op de begroting van OCW. “Er wordt een investering beloofd maar in de harde cijfers wacht ons wederom een bezuiniging”. Aldus de voorzitter van de Vereniging Hogescholen Maurice Limmen.
Wel is er bij de Vereniging Hogescholen enthousiasme over het investeringsfonds. “Het door het kabinet gepresenteerde investeringsfonds biedt kans om meer in het praktijkgericht onderzoek te investeren en daarmee het verdienvermogen van Nederland ook in de toekomst veilig te stellen.”
