Advies over complexe zorg
De klankbordgroep van Volwaardig leven geeft advies over de uitvoering van het programma. Op deze pagina leest u het advies over de communicatie rondom de aanpak in de complexe zorg.
Datum klankbordgroep bijeenkomst: 20 januari 2020
Volwaardig leven richt zich op passende zorg voor specifieke groepen. Er is een groep mensen die binnen de huidige voorzieningen niet de juiste zorg krijgt. Hun zorgvraag is zeer complex om verschillende redenen. Voor deze cliënten wil het ministerie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) het komende jaar:
- Crisis- en ondersteuningsteams oprichten;
- 100 extra plekken voor complexe zorg realiseren;
- De kennis rondom complexe zorgvragen vergroten.
Zorgaanbieders die complexe plekken willen gaan aanbieden, hebben hiervoor plannen ingediend. Ook hebben zorgkantoren gekeken welke cliënten hiervoor in aanmerking komen. De komende maanden bereiden deze zorginstellingen de plekken voor. Soms betekent dit ook dat zij moeten (ver)bouwen. Zodat later dit jaar de cliënten op hun plek zitten.
De vraag van het ministerie
‘Wat doet het met je als er bij jouw zorginstelling plekken komen voor complexe zorg? En hoe wil je dat hierover met je wordt gecommuniceerd?’. Dit geldt voor cliënten, ouders en zorgmedewerkers. Hierover spraken de klankbordgroep en het ministerie van VWS op 20 januari 2020 met elkaar.
Het advies van de klankbordgroep begint met 2 waarschuwingen:
- 100 plekken lossen het probleem niet op. Hier gaat het over het topje van de ijsberg, het probleem is veel groter.
- Complexiteit van de zorg komt niet alleen door probleemgedrag. Dit komt ook door bijvoorbeeld niet-aangeboren hersenletsel (NAH), door een stapeling van diagnoses of omdat mensen niet in het ‘goede hokje’ passen.
'Onze dochter is een ‘interessante casus’ voor specialisten, zorgorganisaties en zorgkantoren. Maar niemand heeft een idee wat we met haar aan moeten. Waar ze moet wonen, hoe de dagbesteding eruit moet zien. Voor haar is het beter om zoveel mogelijk alleen te zijn en zo min mogelijk prikkels te krijgen. Maar het is ook een sociaal kind. Dit betekent dat ze graag andere mensen om zich heen heeft. Ze past niet in een hokje.'
Omgeving, doorstroom en duurzaamheid zijn belangrijk
De klankbordgroep adviseert:
1. Voorkom dat je de cliënt onnodig uit zijn of haar omgeving haalt. Belangrijk is juist om hem of haar onder de mensen te brengen. Juist die zo ‘normaal mogelijke situatie’ stimuleert de cliënt om zich ook zo ‘normaal mogelijk’ te gedragen. Maar maak ‘zo normaal als mogelijk’ ook geen heilig moeten.
‘We denken in de zorg dat het goed is voor alle cliënten om in een ‘normale’ omgeving te wonen. Dat is niet zo. Sommige mensen wonen beter in een rustige omgeving, zonder prikkels. Zo gewoon mogelijk kan bij hen niet.’
2. Heb oog voor de doorstroom van cliënten. Die is er nu nauwelijks. Door lange wachttijden kan iemand hierdoor uiteindelijk een complex geval worden.
‘Er is op dit moment geen enkele doorstroom. Niet voor cliënten die veel zorg nodig hebben en ook niet voor cliënten die minder zorg nodig hebben. Onze crisisopvang zit permanent vol. Normaal gesproken verblijf je hier maximaal zes weken. Er is nergens plek voor deze mensen.’
3. Zorg voor duurzame plekken. Als een cliënt daar zit, moet hij of zij daar levenslang kunnen blijven.
4. Houd rekening met de impact op cliënten (ook de medebewoners!), medewerkers en naasten
- Zorginstellingen die complexe zorg aanbieden, moeten eerlijk zijn over de wijze waarop ze deze zorgvorm aanbieden.
‘Op de website van mijn zorginstelling staat dat er een veilige plek wordt geboden aan cliënten. Er staat niet dat de instelling ook complexe zorg biedt. En dat deze zorg niet altijd gepaard gaat met een veilige plek. Spiegel de vorm van zorg niet te rooskleurig voor. Weten familieleden en cliënten dat het niet zo rooskleurig is? Dan kunnen zij daar rekening mee houden’
- Zorginstellingen moeten medebewoners goed informeren wanneer zij complexe zorg aanbieden.
'Als cliënt en medebewoner wil ik ook gehoord worden. Ik wil meepraten over wat het effect is van een complexe cliënt op de anderen binnen een groep. Agressief gedrag van een medebewoner maakt mij van slag. Waarom krijgen medewerkers wel een training ‘’Hoe om te gaan met agressief gedrag?’’ en medebewoners niet?’
Tot slot: er moet meer geïnvesteerd worden in zorgmedewerkers
'Wil je plekken creëren voor complexe zorg? Dan moet je goed kijken of je wel geschikte medewerkers hebt. Het gaat niet alleen om de plekken, maar ook om het goede personeel. Betrek ze erbij. Waarom verlaten ze na 2 jaar de gehandicaptenzorg? We moeten oppassen dat er straks in de complexe zorg alleen nog maar ex-militairen werken. Grote sterke mannen die met machtsvertoon cliënten bedwingen.’
Gebruik de kennis en ervaring die in zorgteams zit. Zorgmedewerkers wisselen graag ervaringen uit met andere teams. Ook kijken zij graag bij elkaar in de keuken. Het is mooi als het ministerie van VWS en de zorgverzekeraars zich met elkaar verbinden. Fijn als zij de ervaringen uit het werkveld gebruiken. Hierbij is het wenselijk als ze alle teams belangeloos met elkaar in contact brengen die met dit onderwerp bezig zijn.