Jongeren gaven inzicht in hun mentale gezondheid door vragen te beantwoorden over psychische klachten, stress, eenzaamheid en zelfdodingsgedachten. De mentale gezondheid van jongeren is in december 2023 vergelijkbaar met de vorige meting (september 2023). Dit is het tiende kwartaalonderzoek onder jongeren en onderdeel van het Gezondheidsonderzoek COVID-19.
Toename mentale klachten onder jongeren
Van de jongeren had 37% mentale klachten in de 4 weken voor de meting. Dit percentage ligt iets hoger dan in de voorgaande metingen (zie grafiek).
Jongeren die meestal ongelukkig zijn, stress ervaren, eenzaam zijn of zelfdodingsgedachten hebben, hebben vaak ook mentale klachten. Ook bij lichamelijke klachten is er meer kans op mentale klachten.
Lichte daling zelfdodingsgedachten
Jongeren kregen de vraag of zij er in de afgelopen 3 maanden serieus aan dachten om een eind aan hun leven te maken. Van de jongeren gaf 15% aan wel eens of vaker aan zelfdoding te hebben gedacht. Dit percentage daalde iets vergeleken met september 2023, maar is nog steeds hoger dan de rondes daarvoor (zie grafiek). Wel kwamen jongeren in dit kwartaal minder vaak bij de huisarts vanwege zelfdodingsgedachten of -pogingen.
ommige groepen denken meer over zelfdoding na. Vooral jongeren die zich heel eenzaam voelen, jongeren met mentale klachten en jongeren die zich meestal ongelukkig voelen zijn vatbaar voor deze gedachten. Jongeren met zelfdodingsgedachten hebben vaker lichamelijke klachten en ervaren vaker stress.
Zelfdodingsgedachten
Denk je soms aan zelfdoding? En heb je nu hulp nodig? Bel gratis 113 of 0800-0113. Of ga naar 113.nl voor online hulp of coaching.
Eenzaamheid onder jongeren blijft hoog
Van de jongeren voelde 47% zich in de afgelopen 4 weken enigszins tot sterk eenzaam. Hiermee blijft eenzaamheid relatief hoog en voelden meer jongeren zich eenzaam dan in de metingen van september 2022 tot en met juni 2023 (zie grafiek).
Ongeveer net zoveel stress als in september
Bijna de helft (48%) van de jongeren voelde zich vaak gestrest in de 4 weken voor het invullen van de vragenlijst. Vergeleken met 3 maanden eerder ervaren ongeveer evenveel jongeren hevige stress (zie grafiek).
Sommige situaties zorgden voor meer stress dan andere. De meeste stress werd veroorzaakt door:
- school (28%);
- de combinatie van alles wat jongeren moeten doen (27%);
- de mening van anderen (16%);
- en eigen problemen (15%).
Een deel van de jongeren blijft nog steeds stress ervaren door het coronavirus of de maatregelen. Dit percentage ligt al 1,5 jaar rond de 8% (zie grafiek).
Ervaren stress per factor
Sla de grafiek Ervaren stress door... over en ga naar de datatabelIn de vragenlijst staan bij sommige antwoordopties voorbeelden. Zo kan stress door school of huiswerk ook gaan om stress door werk. Bij stress door de thuissituatie staat: ‘Ik voel me gestrest door mijn situatie thuis (zoals zorgen, problemen of ruzies thuis)’. Eigen problemen zijn bijvoorbeeld de eigen gezondheid, ruzies met anderen, geheimen of schulden. Stress over de mening van anderen gaat om ‘wat anderen van me vinden’. Stress door alles wat ik moet doen staat ‘bijvoorbeeld school of huiswerk, werk, social media, bijbaantje en sporten’. Bij stress door de coronaperiode of -maatregelen noemen jongeren in een vervolgvraag vooral angst voor virussen, angst voor nieuwe maatregelen en stress door studievertraging en doordat ze belangrijke levenservaring missen. Jongeren die stress voelen door overige zaken noemen daarbij voorbeelden die raken aan wie ze zijn. Denk aan geaardheid, relaties met belangrijke mensen in hun leven, onzekerheid over hun eigen toekomst of vragen over de zin van het leven.
Jongeren hebben duidelijk meer kans op stress als ze mentale of lichamelijke klachten hebben. Stress komt ook vaak samen voor met (ernstige) eenzaamheid. Jongeren die meestal ongelukkig zijn ervaren ook vaker stress.
Jongeren maken zich zorgen om inflatie en woningmarkt
Hoeveel zorgen maken jongeren zich nog om besmetting met het coronavirus en mogelijke coronamaatregelen vergeleken met andere onderwerpen die op dit moment spelen? De groep die zich nog zorgen maakt om corona is kleiner bij andere onderwerpen: 19% maakt zich nog zorgen om mogelijke coronamaatregelen en 17% om een coronabesmetting van henzelf of een dierbare. Meer jongeren maken zich zorgen om inflatie (64%) en het tekort aan (betaalbare) woningen (62%). Ook maken jongeren zich zorgen over de invloed die beslissingen van de overheid hebben op hun leven (46%) en de gevolgen van oorlog (45%) (zie grafiek).
Meer informatie over hoe het met jongeren gaat (onzichtbaar)
Meer informatie over hoe mentale klachten van jongeren mogelijk gelinkt zijn aan de coronaperiode staat op de pagina Impact coronatijd. Cijfers over hoeveel jongeren hulp zochten bij mentale problemen vinden staan op de pagina Hulpbehoefte. Daarnaast beschreven jongeren in maart 2023 waarom ze slecht in hun vel zaten en wat hen zou helpen om zich beter te voelen. Ze vertelden vooral vaak over drukte en prestatiedruk die ze ervaren, waardoor ze behoefte hebben aan rust en acceptatie. Hun antwoorden staan beschreven op de pagina Mentale klachten uitgelegd door jongeren zelf.